Przyjemne i nieprzyjemne dźwięki

Wielu z nas zna charakterystyczny dźwięk skrzypiącej kredy na tablicy. Możliwe, że samo wspomnienie wywołało ciarki. Skąd bierze się takie odczucie?

Kluczową rolę odgrywa częstotliwość dźwięku, ale także ewolucja ma tu swoje znaczenie. Nasze uszy i mózg przez tysiące lat ewoluowały w taki sposób, by natychmiast wychwytywać określone dźwięki – szczególnie te, które mogą oznaczać zagrożenie.

Reakcja organizmu na drażniące, wysokie tony nie jest przypadkowa, ale wynikiem wbudowanego mechanizmu obronnego, który pomagał przetrwać w świecie pełnym niebezpieczeństw.

Kiedy słyszymy skrzypienie kredy lub zgrzyt noża o szkło, często pojawiają się odruchowe reakcje fizyczne: gęsia skórka, napięcie mięśni, zasłanianie uszu. Nie jest to przypadek.

Badania naukowe pokazują, że ostre, wysokie dźwięki, jak piski czy krzyki, nasz mózg rozpoznaje jako potencjalne sygnały zagrożenia. Częstotliwości z zakresu 2000–5000 Hz wyjątkowo silnie aktywują korę słuchową, przygotowując organizm do reakcji.

Kora słuchowa, odpowiedzialna za analizę bodźców dźwiękowych, jest szczególnie wyczulona na ten zakres częstotliwości. Dlatego sygnały alarmowe, jak np. syreny, działają tak skutecznie. Nasz układ nerwowy odbiera je jako pilne, wymagające natychmiastowej uwagi. To instynktowna, pierwotna reakcja obronna, obecna również u wielu gatunków zwierząt np. małpy ostrzegają swoje stado przed niebezpieczeństwem donośnymi okrzykami. Współcześnie te mechanizmy nadal działają, choć zagrożenia zmieniły swoją formę: od dzikich drapieżników po niebezpieczeństwa w ruchu ulicznym.

Oprócz dźwięków wywołujących dyskomfort, istnieją także te, które wpływają na nas kojąco i relaksująco. Należą do nich m.in. śmiech dziecka, oklaski, śpiew ptaków, a także dźwięki natury – np. szum fal czy cichy odgłos świerszczy. Badania pokazują, że takie bodźce aktywują obszary mózgu odpowiedzialne za pozytywne emocje.

To nie przypadek, że dźwięki natury często wykorzystywane są w terapii dźwiękowej, medytacji i technikach relaksacyjnych. Uważa się, że przypominają one pierwotne środowisko człowieka, w którym rytm natury oznaczał bezpieczeństwo i harmonię. Dlatego właśnie ich obecność działa uspokajająco, obniża poziom stresu i pomaga osiągnąć stan równowagi psychicznej.

Oprócz dźwięków wywołujących dyskomfort, istnieją także te, które wpływają na nas kojąco i relaksująco. Należą do nich m.in. śmiech dziecka, oklaski, śpiew ptaków, a także dźwięki natury – np. szum fal czy cichy odgłos świerszczy. Badania pokazują, że takie bodźce aktywują obszary mózgu odpowiedzialne za pozytywne emocje.

To nie przypadek, że dźwięki natury często wykorzystywane są w terapii dźwiękowej, medytacji i technikach relaksacyjnych. Uważa się, że przypominają one pierwotne środowisko człowieka, w którym rytm natury oznaczał bezpieczeństwo i harmonię. Dlatego właśnie ich obecność działa uspokajająco, obniża poziom stresu i pomaga osiągnąć stan równowagi psychicznej.

Współcześnie dźwięk nie tylko informuje i ostrzega, ale również kreuje atmosferę – np. w reklamie czy projektowaniu produktów. Producenci sprzętów dbają, aby wydawane przez nie odgłosy były kojarzone z jakością, solidnością i bezpieczeństwem. Dlatego firmy zatrudniają specjalistów od tzw. inżynierii dźwięku.

Inżynierowie dźwięku analizują to, jak użytkownik odbiera dźwięki emitowane przez urządzenia – od kliknięcia przycisku po zamknięcie drzwiczek samochodu.

Ich celem jest stworzenie takich odgłosów, które nie tylko spełnią funkcję informacyjną, ale też wzbudzą zaufanie i przyjemne skojarzenia. Również w komunikacji marketingowej dźwięk ma istotne znaczenie. Tzw. logo dźwiękowe (audio logo) to starannie zaprojektowane sygnały akustyczne, które wzmacniają przekaz marki i wywołują konkretne emocje – od radości, przez nostalgię, po ekscytację. Dobrze zaprojektowane audio logo potrafi stać się równie rozpoznawalne jak wizualne znaki firmowe.