Choroby i zaburzenia słuchu

Zaburzenia słuchu można podzielić na kilka głównych kategorii: niedosłuch przewodzeniowy, niedosłuch odbiorczyoraz niedosłuch mieszany.

Niedosłuch przewodzeniowy wynika z problemów w uchu zewnętrznym lub środkowym, takich jak np. nadmiar woskowiny, infekcje czy uszkodzenie kosteczek słuchowych. Z kolei niedosłuch odbiorczy jest związany z uszkodzeniem ślimaka lub nerwu słuchowego – i często ma charakter trwały. Niedosłuch mieszany łączy cechy obu typów.

Wyróżnia się także centralne zaburzenia słuchu, które dotyczą mózgu i jego zdolności do przetwarzania dźwięków.

Problemy ze słuchem mogą mieć wiele przyczyn – zarówno wrodzonych, jak i nabytych. Do najczęstszych należą: procesy starzenia się (presbycusis), ekspozycja na nadmierny hałas, zakażenia ucha, urazy mechaniczne, a także czynniki genetyczne.

Warto również pamiętać, że niektóre choroby ogólnoustrojowe, jak cukrzyca, nadciśnienie, czy nawet niektóre leki (tzw. ototoksyczne), mogą negatywnie wpływać na jakość słyszenia.

Pierwsze objawy zaburzeń słuchu często są subtelne i łatwe do zbagatelizowania. Typowe symptomy to: trudność w rozumieniu mowy, szczególnie w hałaśliwym otoczeniu, częste proszenie o powtórzenie, wrażenie, że rozmówcy mówią niewyraźnie, a także szumy uszne.

W przypadku dzieci objawem może być opóźniony rozwój mowy. Ignorowanie tych sygnałów może prowadzić do pogorszenia się stanu słuchu i trudności w codziennym funkcjonowaniu.

Wczesna diagnostyka zaburzeń słuchu ma kluczowe znaczenie. Najczęściej stosowane badania to audiometria tonalna, która pozwala określić próg słyszalności dźwięków, oraz audiometria mowy, sprawdzająca zdolność rozumienia mowy.

U dzieci i osób niemogących współpracować podczas testów wykorzystuje się obiektywne metody, takie jak otoemisje akustyczne (OAE) i potencjały wywołane pnia mózgu (ABR). Na podstawie wyników lekarz laryngolog lub audiolog może zaproponować dalsze kroki.

Leczenie zależy od rodzaju i przyczyny zaburzenia. W przypadku infekcji stosuje się leczenie farmakologiczne lub zabiegi chirurgiczne, jak np. drenaż ucha.

Przy trwałym uszkodzeniu słuchu możliwe jest zastosowanie aparatów słuchowych lub – w cięższych przypadkach – implantów ślimakowych. Coraz większą rolę odgrywa również rehabilitacja słuchowa, która uczy mózg lepszego przetwarzania dźwięków i poprawia jakość życia pacjenta.

W wielu przypadkach zaburzeniom słuchu można zapobiec. Kluczowa jest ochrona przed hałasem – zarówno w miejscu pracy, jak i w życiu codziennym. Warto ograniczyć głośne słuchanie muzyki przez słuchawki, stosować zatyczki do uszu w hałaśliwych środowiskach i unikać długotrwałego przebywania wśród silnych dźwięków.

Regularne kontrole laryngologiczne, szczególnie po 50. roku życia lub w przypadku ryzyka zawodowego, są skutecznym sposobem wczesnego wykrywania problemów.