Synestezja – poznaj objawy i charakterystykę tego zjawiska

Poznaj objawy i charakterystykę tego fascynującego fenomenu
1 listopada 2024

Czym jest synestezja?

Synestezja (z greckiego, syn – razem; aisthesis – czucie, postrzeganie) to umiejętność postrzegania danego bodźca (np. wzrokowego) przez wiele zmysłów. Są automatyczne, spójne i wiarygodne podczas odczuwania tych wrażeń. Dotąd opisano ponad 60 jej odmian.

Rodzaje synestezji

W synestezji wyróżniamy między innymi chromestezję, czyli barwne słyszenie, gdzie synestetyk łączy słyszane dźwięki z konkretnymi barwami. Istnieje także synestezja leksykalno-smakowa, w której poszczególne wyrazy wywołują jednocześnie różne bodźce smakowe.

Jednym z najbardziej znanych zjawisk jest synestezja typu grafem-kolor, czyli kojarzenie liter i liczb z konkretnymi kolorami. Co ciekawe, każdy synestetyk może wskazać inny kolor, większość skojarzeń synestetycznych jest bardzo osobisty.

Objawy synestezji

Większość synestetów uświadamia sobie swój wyjątkowy sposób postrzegania w dzieciństwie.

Synestetycy wykorzystują swój dar np. w zapamiętywaniu wielu skomplikowanych informacji. Wielu synestetyków wykorzystuje ją w bardziej złożonych procesach twórczych, takich jak tworzenie sztuk wizualnych, muzyki i teatru, postrzegając choćby muzykę na różny sposób.

Przyczyny synestezji

Badanie neuroobrazowania pokazuje różnice w strukturze mózgu, wskazuje na biologiczną podstawę dla tego zjawiska.

Ludzie z synestezją typu grafem-kolor mają mocniejsze powiązania w niektórych rejonach kory mózgowej, synestetycy przejawiają większą aktywność w łączeniu rejonów mózgu przetwarzających kolory z innymi rejonami.

Podejrzewa się, że synestezja może być dziedziczna, natomiast nie wykonano dotąd dość szczegółowych badań na ten temat.

Jak synestezja wpływa na życie codzienne?

Ludzie, którzy mają jakikolwiek rodzaj synestezji, czują zwykle mimowolne percepcje, które przechodzą między zmysłami jak smakowanie kształtów, słyszenie kolorów itp.

Umów wizytę

Bodźce bardziej sensoryczne, które konsekwentnie i przewidywalnie powodują wzajemne oddziaływanie między zmysłami np. za każdym razem, gdy widzisz literę B, widzisz ją na zielono.

Synestetycy mają umiejętność opowiadania o swoich niezwykłych łączeniach zmysłów, co może wzbogacać rozmówców lub czasem powodować niezrozumienie.

Synestezja a kreatywność

Wśród artystów jest wielu synestetyków, wykorzystujących swoje umiejętności do tworzenia i przekazywania niezwykłego świata sztuki na wielu poziomach, jak choćby Pharell Williams, Lady Gaga, Billie Eilish, Stevie Wonder lub irlandzka pianistka Svetlana Rudenko, dla której dźwięki stają się obrazami.

Synestetycy mieszają między sobą różne formy widzenia i odczuwania, dostarczając swoim odbiorcom niezrównane wrażenia artystyczne. 

Życie z synestezją

Synestetyk nie jest w stanie przejąć kontroli nad swoimi wrażeniami zmysłowymi. Nie może przywołać ich na życzenie, wykorzystać w danej chwili ani się ich pozbyć.

Pojawiają się one niezależnie od woli człowieka, bez kontroli czasu ich trwania, siły ani zakresu. Wrażenia synestetyczne są trwałe i nie zmieniają się z czasem. Jeśli synestetyk słyszy określoną melodię i połączy z barwą niebieską, zawsze będzie ją tak słyszał. Reakcja zostanie zapisana w umyśle i będzie przywołana w przyszłości.  

FAQ: najczęściej zadawane pytania

Czym jest synestezja?

Synestezja (z greckiego, syn – razem; aisthesis – czucie, postrzeganie) to umiejętność postrzegania danego bodźca (np. wzrokowego) przez wiele zmysłów. Wrażenia synestetyczne są automatyczne, spójne i wiarygodne. Dotąd opisano ponad 60 odmian synestezji.

Jakie są najpopularniejsze rodzaje synestezji?

Do najpopularniejszych należą: chromestezja (barwne słyszenie), gdzie synestetyk łączy słyszane dźwięki z konkretnymi barwami; synestezja leksykalno-smakowa, w której wyrazy wywołują jednocześnie różne bodźce smakowe; oraz synestezja typu grafem-kolor, czyli kojarzenie liter i liczb z konkretnymi kolorami.

Czy wszyscy synestetycy mają takie same skojarzenia?

Nie, większość skojarzeń synestetycznych jest bardzo osobista. Na przykład w synestezji grafem-kolor każdy synestetyk może wskazać inny kolor dla tej samej litery czy liczby.

Jakie jest biologiczne podłoże synestezji?

Badania neuroobrazowania pokazują różnice w strukturze mózgu, wskazując na biologiczną podstawę dla tego zjawiska. Ludzie z synestezją typu grafem-kolor mają mocniejsze powiązania w niektórych rejonach kory mózgowej i większą aktywność w łączeniu rejonów mózgu przetwarzających kolory z innymi rejonami. Podejrzewa się, że synestezja może być dziedziczna.

Czy synestetycy mogą kontrolować swoje wrażenia?

Nie, synestetyk nie jest w stanie przejąć kontroli nad swoimi wrażeniami zmysłowymi. Nie może przywołać ich na życzenie, wykorzystać w danej chwili ani się ich pozbyć. Pojawiają się one niezależnie od woli człowieka, bez kontroli czasu ich trwania, siły ani zakresu.

Czy wrażenia synestetyczne zmieniają się z czasem?

Nie, wrażenia synestetyczne są trwałe i nie zmieniają się z czasem. Jeśli synestetyk słyszy określoną melodię i połączy ją z barwą niebieską, zawsze będzie ją tak słyszał. Reakcja zostanie zapisana w umyśle i będzie przywołana w przyszłości.

Jak synestetycy wykorzystują swój dar?

Synestetycy wykorzystują swój dar np. w zapamiętywaniu wielu skomplikowanych informacji. Wielu wykorzystuje synestezję w bardziej złożonych procesach twórczych, takich jak tworzenie sztuk wizualnych, muzyki i teatru. Wśród znanych artystów-synestetyków są m.in. Pharrell Williams, Lady Gaga, Billie Eilish, Stevie Wonder czy irlandzka pianistka Svetlana Rudenko.

Bezpłatna konsultacja w Amplifon może uratować Twój słuch

Poprzedni
Następny

Blog Amplifon

Przeczytaj nasze wiadomości o aparatach słuchowych, chorobach słuchu i wiele więcej
Sprawdź

Uzyskaj wsparcie i porady

Umów się na bezpłatne badanie słuchu

Umów się teraz

Test słuchu online

Więcej

Znajdź najbliższy gabinet

Znajdź gabinet